Polska szachownica na myśliwcach II wojny światowej

The battle of France is over, the battle of Britain is about to begin.

Sir Winston Churchill



Polscy lotnicy wyróżnili się w czasie kampanii wrześniowej i zaznaczyli swoją obecność w czasie kampanii francuskiej. Szczególną jednak rolę odegrali w 1940 r., gdy rozegrała się - decydująca dla losów Wielkiej Brytanii i całej koalicji - powietrzna Bitwa o Anglię (8 VIII-31 X). Przemysł brytyjski produkował wystarczającą ilość maszyn, ale w tak krótkim czasie nie można było wyszkolić pilotów. Dlatego trudno jest przecenić rolę cudzoziemskich lotników wśród których największą grupę stanowiło 151 polskich pilotów. Walczyli oni zarówno w jednostkach brytyjskich, jak i w polskich dywizjonach myśliwskich 302 i 303 oraz bombowych 300 i 301. W czasie Bitwy o Anglię Polacy zestrzelili 203 maszyny Luftwaffe, co stanowiło 12% ogółu strat niemieckich w tej bitwie.

Sukcesy Polaków skłoniły dowództwo brytyjskie do rozbudowy polskich sił lotniczych: do lata 1941 r. powstało łącznie 8 dywizjonów myśliwskich i 4 bombowe. Później tworzono następne, a m.in. Polish Fighting Team (od nazwiska dowódcy zwany "cyrkiem Skalskiego"), który walczył w Afryce Północnej. Polscy piloci brali udział w walce z Luftwaffe osłaniając Anglię - m.in. zniszczyli 193 niemieckie pociski rakietowe V 1 i V 2 - i w wyprawach na kontynent, gdzie walczyli w osłonie eskadr bombowych, bombardowali wyznaczone cele (m.in. Zagłębie Ruhry, Hamburg, Bremę), osłaniali działania wojsk lądowych w czasie inwazji w czerwcu 1944 r. W 1944 r. polska jednostka lotnicza stacjonująca we Włoszech przerzucała do kraju ludzi i wyposażenie dla AK, a podczas Powstania Warszawskiego polskie załogi 91 razy startowały do lotów z zaopatrzeniem dla walczących. W latach 1940-1945 polskie dywizjony i Polacy służący w lotnictwie brytyjskim strącili na pewno 621 samolotów przeciwnika, a łącznie z kampaniami wrześniową i we Francji zestrzelono około 900 samolotów (i 189 prawdopodobnie).

Poniżej przedstawiam samoloty na których latali polscy piloci w Bitwie o Anglię

Hawker Hurricane

Hurricane jest dziełem Sydneya Camma, który rozpoczął projektowanie samolotu w 1934 roku. Pierwszy prototyp wzniósł się w niebo 6 listopada 1935 roku w Brooklands, a pierwsza seria produkcyjna trafiła do służby operacyjnej w grudniu 1937 roku, do 111 dywizjonu RAF. Napędzany słynnym silnikiem Rolls Royce Merlin był pierwszym brytyjskim wolnonośnym jednopłatem z chowanym podwoziem i zakrytą kabiną, pierwszym osiągającym 300 mil/h (483 km/h) w locie poziomym oraz pierwszym myśliwcem wyposażonym w 8 karabinów maszynowych.

W dniu wejścia Wielkiej Brytanii do wojny 3 września 1939 18 eskadr RAF dysponowało 500 samolotami Hurricane Mk.I. Podczas Bitwy o Anglię w 1940 roku myśliwce Hurricane koncentrowały się na niszczeniu niemieckich bombowców Heinkel He 111 oraz Dornier Do 17, walkę z niemieckimi myśliwcami pozostawiając nowocześniejszym myśliwcom Supermarine Spitfire. Właśnie Bitwa o Anglię pokazała, że Hurricane nie jest na tyle nowoczesnyą konstrukcją, aby mógł sprostać myśliwcom wroga w typowej walce "dogfight". W październiku 1941 znaleziono dla niego inne przeznaczenie - Hurricane stał się samolotem myśliwsko-bombowym mogącym przenosić pod skrzydłami do 500 funtów (226 kg) bomb. Ponadto wersję Mk.IId z 1942 roku wyposażono w 2 działka kal. 40 mm do niszczenia czołgów (wersja ta miała jeszcze 2 karabiny maszynowe), w której to roli sprawdziła się w walkach przeciw wojskom Rommel'a w Afryce Północnej i w Burmie przeciw Japończykom. Niektóre wersje Hurricane mogły przenosić niekierowane pociski rakietowe (na przykład specjalnie do tego przystosowana wersja Mk.IV posiadająca możliwość uniwersalnego uzbrojenia skrzydeł w działka 40 mm, bomby, pociski lub odrzucane zbiorniki paliwa).

Często umieszczany w cieniu Spitfire, był Hurricane tak naprawdę głównym zwycięzcą Bitwy o Anglię. W tym okresie 32 dywizjony Royal Air Force używały Hurricane, podczas gdy w Spitfire było wyposażonych tylko 19 dywizjonów. Hurricane zmusiły myśliwce Luftwaffe do chronienia swoich bombowców oraz dwusilnikowych samolotów Messerschmitt Bf 110, przez co nie mogły się one skutecznie wiązać w walkę z myśliwcami Spitfire.

Wyprodukowano 14 533 sztuk samolotu Hurricane, użytkowany był przez wiele państw walczących z Osią. Oprócz Wielkiej Brytanii najwięcej, bo 3000 sztuk używało ZSRR na Froncie Wschodnim.

Typ: jednomiejscowy dolnopłat myśliwski.

Napęd: silnik tłokowy, 12-cylindrowy Rolls-Royce Merlin XX o mocy 955 kW (1280 KM).

Wymiary:
- rozpiętość: 12,19 m,
- długość: 9,75 m,
- wysokość: 3,99 m,
- powierzchnia nośna: 23,82 m2.

Masy:
- własna: 2631 kg,
- startowa: 3674 kg.

Osiągi:
- prędkość maks.: 541 km/h,
- czas wznoszenia na 6095 m: 9 min 6 s,
- pułap prakt.: 10 850 m,
- zasięg: 740 km.

Uzbrojenie: 4 działka Hispano lub Oerlikon kal. 20 mm, ładunek bomb o masie do 454 kg.

Supermarine Spitfire

Jeden z najsłynniejszych samolotów myśliwskich II wojny światowej - angielski Spitfire (pol. złośnik, choleryk) został zaprojektowany w wytwórni Supermarine przez znanego konstruktora głośnych w latach trzydziestych rekordowych wodnosamolotów - inż. Reginalda Josepha Mitchella. W 1931 Ministerstwo Lotnictwa wydało wymagania nr F7/30 na nowy samolot myśliwski. W odpowiedzi na to wytwórnia Supermarine opracowała maszynę oznaczoną jako Typ 224. Był to całkowicie metalowy dolnopłat, ze stałym podwoziem, napędzany najmocniejszym wtedy silnikiem Rolls Royce Goshawk z powierzchniowym systemem chłodzenia na skrzydłach, który sprawiał duże problemy. Osiągi samolotu nie były lepsze od konkurentów. Maszynę tę w 1935 roku nazwano Spitfire. Konkurs wtedy wygrał i wszedł do produkcji Gloster Gladiator. W lecie 1934 roku rozpoczęto prace nad poprawą osiągów maszyny, maszynie w ten sposób powstałej nadano oznaczenie Typ 300. Postanowiono zastosować nowy silnik PV12, późniejszy Merlin. Podwozie miało być chowane, cieńsze skrzydło o eliptycznym obrysie i kabinę z owiewką oraz pracujące pokrycie. W oparciu o tak poprawiony projekt Ministerstwo Lotnictwa wydało nowe wymagania nr F37/34 i F10/35. Jeszcze w 1935 roku samolot miał mieć powierzchniowy system chłodzenia ale zamieniono go na nowy typ chłodnicy.



Typ: jednomiejscowy dolnopłat myśliwski.

Napęd: silnik tłokowy, 12-cylindrowy Rolls-Royce Merlin 61 o mocy 962 kW (1290 KM).

Wymiary:
- rozpiętość: 11,23 m,
- długość: 9,47 m,
- wysokość: 3,86 m,
- powierzchnia nośna: 22,48 m2.

Masy:
- własna: 2556 kg,
- startowa: 4309 kg.

Osiągi:
- prędkość maks.: 657 km/h,
- czas wznoszenia na 2150 m: 1 min,
- pułap prakt.: 11 880 m,
- zasięg: 700 km.

Uzbrojenie: 2 działka Hispano kal. 20 mm, 2 km Browning kal 12,7 mm.

Gloster Gladiator


Typ: jednomiejscowy dwupłatowy samolot myśliwski.




Napęd: silnik gwiazdowy, 9-cylindrowy Bristol Mercury IX o mocy 625 kW (840 KM).

Wymiary:
- rozpiętość: 9,85 m,
- długość: 8,38 m,
- wysokość: 3,17 m,
- powierzchnia nośna: 30,01 m2.

Masy:
- własna: 1565 kg,
- startowa: 2155 kg.

Osiągi:
- prędkość maks.: 407 km/h,
- czas wznoszenia na 4572 m: 5 min 40 s,
- pułap prakt.: 10060 m,
- zasięg: 708 km.

Uzbrojenie: 2 km Vickers kal. 7,71 mm i 2 km Lewis kal. 7,71 mm, później 4 km Browning kal. 7,71 mm.

Hawker Tempest


Typ: jednomiejscowy samolot myśliwsko-bombowy.




Napęd: silnik tłokowy Napier Sabre VA o mocy 1686 kW (2260 KM).

Wymiary:
- rozpiętość: 12,49 m,
- długość: 10,26 m,
- wysokość: 4,90 m,
- powierzchnia nośna: 28,05 m2.

Masy:
- własna: 4196 kg,
- startowa: 6187 kg.

Osiągi:
- prędkość maks.: 700 km/h,
- czas wznoszenia na 1433 m: 1 min,
- pułap prakt.: 11 280 m,
- zasięg: 1191 km.

Uzbrojenie: 4 działka Hispano kal. 20 mm, 8 rakiet niekierowanych i ładunek bomb o masie do 910 kg.

De Havilland Mosquito FB


Typ: dwumiejscowy samolot myśliwsko-bombowy.



Napęd: 2 silniki tłokowe, 12-cylindrowe Rolls-Royce Merlin 25 o mocy po 1220 kW (1635 KM).

Wymiary:
- rozpiętość: 16,51 m,
- długość: 12,47 m,
- wysokość: 4,65 m,
- powierzchnia nośna: 41,81 m2.

Masy:
- własna: 6489 kg,
- startowa: 9072 kg.

Osiągi:
- prędkość maks.: 573 km/h,
- czas wznoszenia na 4570 m: 6 min 45 s,
- pułap prakt.: 13 410 m,
- zasięg: 2990 km.

Uzbrojenie: 4 działka Hispano kal. 20 mm, 4 km kal. 7,7 mm, ładunek bomb o masie do 464 kg lub 8 rakiet niekierowanych.